Blog ar gyfer pobl sy'n dysgu Cymraeg yn ardal Aberteifi yw hwn. Mae'n cynnwys adnoddau ac erthyglau sy'n berthnasol i'n dosbarthiadau sgwrsio. Byddwn ni'n trafod ystod eang o destunau yn ystod y flwyddyn (garddio, byd y natur, byd busnes a gwaith, hanes lleol, coginio, tafodiaith, barddoniaeth i enwi ond rhai o'r pynciau) gan edrych ar wahanol fathau o'r iaith. Croeso i bawb sydd am ddatblygu eu sgiliau Cymraeg.
Annog ymwelwyr i grwydro ardaloedd llai adnabyddus yng Nghymru ac Iwerddon yw nod prosiect newydd gwerth €2m.
Mae prosiect y Llwybrau Celtaidd wedi derbyn €1.6m o arian o goffrau yr Undeb Ewropeaidd ac yn targedu ymwelwyr tebyg i'r rhai sydd wedi mynd i Ddulyn dros y penwythnos ar gyfer y gêm yn erbyn Iwerddon.
O dan arweiniad Cyngor Sir Gaerfyrddin, bydd y prosiect yn canolbwyntio ar ardaloedd yn Sir Gâr, Sir Benfro a Cheredigion yng Nghymru a Waterford, Wicklow a Wexford yn Iwerddon.
Y nod yw troi ardaloedd mae pobl yn gwibio trwyddynt fel arfer i fod yn ardaloedd twristiaeth newydd, gan annog ymwelwyr i dreulio mwy o amser ynddyn nhw a manteisio ar gyfleoedd i roi hwb i economïau lleol.
'Sbarduno'r economi'
Dywedodd y Gweinidog Diwylliant, Twristiaeth a Chwaraeon, Dafydd Elis-Thomas: "Mae Llwybrau Celtaidd yn esiampl wych o'r ffordd y gallwn ddefnyddio arian yr UE i helpu ardaloedd trawsffiniol yn Iwerddon a Chymru trwy annog ymwelwyr i fwynhau golygfeydd, croeso a diwylliant ardaloedd heblaw'r cyrchfannau gwyliau mwyaf poblogaidd bob tro.
"Trwy helpu i gynyddu nifer yr ymwelwyr, bydd y prosiect yn sbarduno'r economi ac yn creu ac yn diogelu swyddi yn y sectorau diwylliant, treftadaeth a thwristiaeth.
"Yng ngoleuni Brexit, mae hi nawr yn bwysicach nag erioed ein bod yn cefnogi ac yn dathlu'r ddolen Geltaidd gref rhwng y ddwy wlad."
Llynedd cafodd prosiect Ffordd Cymru ei lansio - sef prosiect 10 mlynedd i ddathlu'r amrywiaeth o lwybrau sydd ar gael yng Nghymru.
Mae AC Ceidwadol wedi beirniadu pennaeth Amgueddfa Cymru am "refru yn erbyn Prydeindod" yn ystod digwyddiad i ystyried dyfodol diwydiant twristiaeth Prydain wedi Brexit.
Mewn araith yn ystod seminar gan y corff Visit Britain yn Llundain fis diwethaf, fe ddywedodd David Anderson bod marchnata'r DU dan y faner 'Britain is GREAT' yn "gelwydd" sy'n "gwneud i ni edrych yn dwp".
Oherwydd ei sylwadau, medd llefarydd diwylliant y Ceidwadwyr Cymreig, Suzy Davies, mae Mr Anderson wedi "cefnu ar ei ddyletswydd i fod yn ddi-duedd yn wleiddyddol" ag yntau'n bennaeth ar gorff sy'n derbyn arian cyhoeddus.
Ond mae Mr Anderson yn dweud bod ysgogi trafodaeth yn rhan o'i rôl fel cyfarwyddwr cyffredinol Amgueddfa Cymru, a bod angen "diffiniad mwy cyfoes o Brydeindod" sy'n rhoi llais llawer cryfach i Gymru.
'Pedlera anwiredd'
Roedd Mr Anderson ymhlith y siaradwyr gwadd mewn seminar undydd yn San Steffan, ac yn ymateb i themâu yn cynnwys sgiliau, buddsoddi a strategaethau'r diwydiant ar ôl i'r DU adael yr UE.
Roedd y baneri hynny'n hybu sefydliadau fel Oriel Tate, Llundain ond fe ddywedodd nad oedd yn ymddangos bod 'na un yn hybu Amgueddfa Cymru.
Dywedodd yn ei araith: "Dydw i byth eto eisiau sefyll dan y faner 'Britain is GREAT'. Mae'r geiriau yn gelwydd.
"Rydyn ni'n gwybod hynny. Mae llawer o ymwelwyr o dramor yn gwybod hynny. Maen nhw ond yn gwneud i ni edrych yn dwp. Fe wnaethon nhw gyfrannu at wallgofrwydd lledrithiol torfol Brexit."
Ychwanegodd bod gofyn i'r diwydiant twristiaeth, dan arweiniad y cyrff Visit England a Visit Britain "stopio pedlera'r anwiredd o 'Fawredd Prydeinig'" a chreu hunaniaeth "amgen, mwy gonest, cadarnhaol a chynhwysol ar gyfer rhannau Seisnig yr ynysoedd yma".
'Hunan-faldodus'
Wrth feirniadu'r araith, dywedodd Ms Davies bod Mr Anderson wedi cael gwahoddiad i annerch y digwyddiad yng nghyd-destun ei swydd, ac nid ar lefel bersonol.
"Roedd disgwyl i'r siaradwyr ganolbwyntio ar rannu ymarfer da o ran hybu'r hyn sydd ganddyn nhw i'w gynnig i dwristiaid," meddai.
"Mae Llywodraeth Cymru wedi gwneud hi'n glir i Amgueddfa Cymu bod angen gwella niferoedd ymwelwyr a chynyddu incwm ac fe allai hwn wedi bod yn gynhadledd ddefnyddiol iawn o ran hynny i'r cyfarwyddwr cyffredinol.
"Yn hytrach, fe benderfynodd yntau'n hunan-faldodus i refru'n afreolus, heb gynnig unrhyw beth adeiladol, oedd bron yn gyfystyr â rhefru pleidiol yn erbyn Prydeindod, Brexit, a nifer o faterion eraill y tu hwnt i faes gorchwyl y gynhadledd."
Dywedodd bod yr ymgyrch 'Britain is GREAT' wedi rhoi hwb gwerth £800m i economi Prydain, a bod Mr Anderson wedi gwastraffu cyfle i Amgueddfa Cymru gryfhau'r cysylltiadau gyda Visit Britain a hybu delwedd Cymru dramor.
"Yr hyn sy'n drist yw, yng nghanol y stranciau, fe allai fod wedi bod â nifer o bwyntiau diddordol am roi lle cryfach i Gymru o fewn yr ymgyrch farchnata, neu am ran yr amgueddfa yn cyflwyno staeon Prydain. Fodd bynnag, roedd yn well ganddo golli'r gynulleidfa a'i ddylanwad."
Adlewyrchu amrywiaeth
Mewn ymateb i'r feirniadaeth, dywedodd Mr Anderson ei fod wedi cysylltu gyda swyddfa Suzy Davies a chynnig i'w chyfarfod er mwyn trafod ei phryderon.
"O ran bod yn niwtral, fe fyddwn yn dadlau nad dim ond ceidwaid goddefol y gorffennol ydy amgueddfeydd ond [sefydliadau] gyda rôl allweddol yn codi cwestiynau heriol ac ysgogi dadl," meddai.
"Ac fy rôl i fel cyfarwyddwr cyffredinol Amgueddfa Cymru yw ysgogi dadl.
"O fewn y cyd-destun hwnnw y gwnes i gyflwyno'r ddadl yn y gynhadledd bod angen ar frys ddiffiniad newydd a mwy cyfoes o Brydeindod lle mae llais Cymru'n cael ei glywed yn llawer iawn cryfach, ac sy'n adlewyrchu amrywiaeth diwylliannau a hunaniaeth cenhedloedd a rhanbarthau'r DU."
Ychwanegodd eu bod wedi cydweithio'n agos yn gyson gyda Visit Wales a Visit Britain i hybu Cymru ar draws y DU a thramor, ac i wneud y gorau o'r cyfleoedd i ddenu ymwelwyr i Gymru.
Wrth feirniadu araith David Anderson, fe gyfeiriodd Suzy Davies at niferoedd ymwelwyr Amgueddfa Cymru gan ddweud eu bod wedi gostwng dros 100,000 y flwyddyn - neu 6.4% - ers ei benodi'n gyfarwyddwr cyffredinol yn 2010.
Ond mae Mr Anderson yn dweud bod Amgueddfa Cymru yn debygol o weld eu niferoedd ymwelwyr mwyaf erioed yn 2017-18, a bod eu perfformiad wedi torri sawl record yn ddiweddar.
Fe wnaeth 297,792 o bobl ymweld â saith amgueddfa'r sefydliad fis Awst y llynedd - y mis Awst gorau erioed yn hanes Amgueddfa Cymru, a chynnydd o 18.9% o'i gymharu ag Awst 2016.
Cyfangorff y geiriau a arferir gan
genedl (pobl, cymuned, &c.) neilltuol, ynghyd â’r dulliau o’u cyfuno, wrth
siarad neu wrth ysgrifennu, i fynegi syniadau, teimladau, anghenion, &c.
Cyfriniol – mystical, mysterious Does dim amheuaeth am ba iaith sydd
gynnon ni….
Iolo Goch:
Y gŵr oedd gorau o'r iaith,
O'r deml a yrrwyd ymaith
Cyfiaith: O’r un iaith, yn siarad yr
un iaith; yn siarad iaith y wlad (GPC) Anghyfiaith: Heb fod o’r un iaith, yn
siarad iaith estron neu’n perthyn i iaith estron, mewn iaith estron. (GPC)
“tra bod
angen brawddeg i fynegi’r un peth yn Saesneg”
“ond heddiw dyn ni ddim yn bodloni efo dosbarthu siaradwyr
yn gyfiaith ac anghyfiaith. Rhaid mynd ymhellach..”
“iaith gynta, iaith enedigol, mamiaith”
“Fel pobol, dyn ni’n ymwybodol o hynafiaeth y
Gymraeg....un o ieithoedd hyna Ewrop fel mae siopau twristiaid yn licio brolio
[boast]...”
“yr heniaith. ..â hen nid yn unig yn cyfleu hynafiaeth y
Gymraeg, mae hefyd yn derm o anwyldeb..”
“os ydy’r heniaith yn rhywbeth i’w thrysori, mae ‘na rai
mathau o iaith y dylid eu hosgoi..”
“na chred weniaith” h.y. ‘paid â chredu gweniaith, neu
iaith dwyllodrus.
“gwyn dy fyd di,
neu gwyn y gwêl y frân ei chyw”
“ond yn fuan iawn daeth i olygu geiriau teg ond
twyllodrus...”
Gweniaith
Ymadrodd teg
twyllodrus, truth, canmoliaeth ormodol o fwriad i borthi balchder neu hunan-dyb
y gwrandäwr, ffug foliant, geiriau teg i hudo neu ddenu, iaith neu araith
ddichellgar, gwagsiarad. (GPC)
“ac mae cyfieithiad William Morgan o lyfr y proffwyd Job
yn rhoid rhybudd sy’n hyd yn oed yn fwy bygythiol...”
Beibl
William Morgan, Job 17.5
Yr hwn a ddywed weniaith i’w
gyfeillion, llygaid ei feibion ef a ballant.
[a ballant –
pallu: to fail]
“iaith
sathredig”(slang, vulgar)
Bratiaith – iaith sydd wedi’i llygru, wedi’i
baeddu
[llygru – contaminate baeddu – soil, defile]
Brat =
ffedog
Yr iaith fain(h.y. Saesneg)
Myrddin ap
Dafydd: “dw i’n meddwl ei bod hi’n ymwneud â ffordd gorfforol o ddefnyddio’r
geg”
“Dyn ni’n
sôn am ambell berson ei fod e’n siarad fel tasai taten boeth yn ei geg, ei fod
e ddim yn agor ei geg yn fawr iawn wrth siarad. Dyn ni’n siarad Cymraeg yn
debyg iawn i’r Eidalwyr. Dyn ni’n agor y geg yn llydan i ddweud y llafariaid
felly..”
“..yn yr
iaith fain ei bod hi’n bosib defnyddio gwefusau tynn, cul..”
“pan dyn ni’n
sôn am blentyn yn dechrau dysgu Cymraeg…O, mae’n siarad fel arwr. Llond ceg o
Gymraeg…I siarad y Gymraeg yn iawn, mae rhaid agor y geg..”
"dw i'n cofio Prifathro
Ysgol Uwchradd Dyffryn Conwy yn stopio’r gwasanaeth un bore ac yn dweud, “dych
chi’n canu fel Saeson, meddai fo…”"
“Yr iaith
lydan oedd pobol dwyrain Morgannwg yn galw ar y Gymraeg. Hwyrach bod hyn yn
ymadrodd oedd i’w glywed trwy Gymru benbaladr ers talwm, yn cyferbynnu â iaith
fain y Saeson...”
[penbaladr – o un pen i’r llall]
“dyma’r Gymraeg lleta sydd”
“iaith fras, sef iaith gableddus [slanderous, blasphemous], iaith goch….”
“iaith
halier” bydd rhai yn dweud ym maes glo Morgannwg..
[halier = haulier,
sef rhywun oedd yn cludo glo mewn pwll glo]
“iaith
reglyd”[foul mouthed – rhegi]
“dynion blin
ac ymfflamychol”
“iaith goeth”[coeth: refined, beautiful, pure]
“iaith
pregethwrs a iaith y werin, achos efo iaith y nefoedd mae unrhyw beth yn
bosib..”
Ymhlith yr ieithoedd sydd wedi gadael ôl ar y Gymraeg yw iaith ein cymdogion dros Fôr Iwerddon, y Wyddeleg. I ddeall pam, mae'n rhaid teithio'n ôl i'r bedwaredd ganrif:
Tua diwedd oes yr Ymerodraeth Rufeinig yr oedd ymosod parhaol bron ar Frittania. Yn ystod y bedwaredd a'r bumed ganrif glaniodd y Gwyddelod ar hyd arfordir gorllewinol Cernyw, Cymru a Gorllewin yr Alban.
Ymsefydlodd y Gwyddelod ar hyd arfordir gorllewin Cymru, er mae yna hanes sy'n dweud bod un o benaethiaid y Brythoniaid, Cunedda o dde'r Alban, wedi gorymdeithio i'r de a'u gorfodi i adael gogledd orllewin Cymru.
Arhosodd y Gwyddelod yn ne orllewin Cymru gan deyrnasu yn Nyfed a Brycheiniog, dau enw sy'n tarddu o'r Wyddeleg. Yn ôl pob tebyg bu farw'r Wyddeleg fel iaith fyw yn Nyfed rhywbryd yn y seithfed ganrif. (Ffynhonnell: BBC Cymru)
Mae'n debyg mai un o'r geiriau Gwyddeleg sydd wedi goroesi o'r cyfnod hwnnw yw'r gairtalcen.
Dyma ddiffiniad Geiriadur Prifysgol Cymru:
Y rhan o'r wyneb rhwng y llinell gwallt naturiol a'r llygaid, tâl, y rhan gyfatebol mewn anifeiliaid: forehead, brow.
twlc (Gwydd.
tolg = bocs o gwmpas gwely, gwely), ond yn Gymraeg ‘cwt mochyn’
tolc (Gwydd.
tolg – rhwyg, bwlch) – dent, chip
brechdan (Gwydd. brechtán = menyn, saim)
cadach
(Gwydd. cadach = calico) – clwt, cawiau
mewnfudwyr
hwyluso’r
broses o fenthyg geiriau o’u hiaith nhw
Sir Benfro:
parc (Gwydd. páirc)cnwc (Gwydd. cnoc) :
dau air arall sy wedi’u benthyg o’r Wyddeleg
Wedi hen
ennill ei le
Sied dwls
yng nghefn y tŷ
Talcen: cen
yw ‘ceann’ (Gwydd) neu ‘pen’ yn y Gymraeg.
Ystyr ‘tál’
yw ‘neddyf’, math o dwlsyn ar gyfer naddu coed (‘adze’ yn Saesneg), rhyw fath o
fwyell efo llafn wedi ei droi…
…caniatáu
i’w hofferiaid briodi, ac roedd eu mynachod yn torri eu gwallt mewn ffordd
wahanol, tra bod mynachod yr Eglwys Rufeinig yn siafio corun eu pennau i ddangos eu
bod nhw wedi cysegru eu bywydau i addoli Duw, roedd mynachod Celtaidd yn siafio
blaen y pen o glust i glust.
Petai rhywun
yn edrych ar fynach Celtaidd o’r tu blaen, mi fysai ei dalcen yn ymdebygu i ben
neddyf.
Slang
direidus am sut oedd mynachod Celtaidd yn edrych ers talwm
Dechreuodd
glowyr gyfeirio at wyneb y glo fel ‘talcen’ – talcen caled: unrhyw sefylfa anodd. Neu, yn ôl y Gweiadur: "rhywbeth sy’n mynd i olygu llawer o waith caled ac ymdrech cyn bod gobaith llwyddo".
Torri syched
“falle
byddai cymaint o syched arno fe fel y byddai fe’n yfed ei beint ar ei dalcen.
...nid ei yfed
yn araf fesul llymad, ond yn hytrach ei dollti i lawr mewn un fel bod y gwydr yn
cyffwrdd ar y talcen.
Ers iddo fe
gael ei fathu mewn abaty Celtaidd….
Llafurio’n
galed
Cydnabod
Bragwyr tan
gamp (=rhagorol, gwych)
_____________
I gloi, dyma rai ymadroddion a phriod-ddulliau eraill:
Dyma Beti George yn sgwrsio â Manon Steffan Ros am ei bywyd a'i gwaith.
Ganed Manon Steffan ym mhentref Rhiwlas ger Bangor a derbyniodd ei addysg yn Ysgol Gynradd Rhiwlas ac yn Ysgol Dyffryn Ogwen. Fe enillodd hi Fedal Ddrama Eisteddfod Genedlaethol Cymru ddwy flynedd yn olynol, yn 2005 ac yn 2006. Cyrhaeddodd ei nofel gyntaf ar gyfer oedolion, Fel Aderyn, restr fer Llyfr y Flwyddyn yn 2010, ac fe ddaeth Manon i'r brig yn y gystadleuaeth yn 2013 gan ennill y categori ffuglen orau gyda'i nofel Blasu. Enillodd Wobr Tir na n-Og hefyd yn 2010 am y nofel Trwy'r Tonnau, ac unwaith eto yn 2012 gyda Prism. Mae Manon hefyd yn gerddor ac aelod o'r grŵp Blodau Gwyllt, ac mae'n byw yn Nhywyn gyda'i meibion.gwen. Fe enillodd hi Fedal Ddrama Eisteddfod Genedlaethol Cymru ddwy flynedd yn olynol, yn 2005 ac yn 2006. Cyrhaeddodd ei nofel gyntaf ar gyfer oedolion, Fel Aderyn, restr fer Llyfr y Flwyddyn yn 2010, ac fe ddaeth Manon i'r brig yn y gystadleuaeth yn 2013 gan ennill y categori ffuglen orau gyda'i nofel Blasu.
Bydd y rhaglen ar gael ar iPlayer am fis, ond fe gewch chi ei lawrlwytho fel podlediad [= podcast] am ddim.
Pam fod Cymry Cymraeg yn sgrifennu yn Saesneg ar Facebook? Dyna'r cwestiwn a ofynnodd y cynhyrchydd teledu Angharad Blythe yn llawn rhwystredigaeth ar ei chyfrif personol yn ddiweddar.
Fe gafodd fflyd o ymatebion gan gynnwys un yn anghytuno gan ei ffrind, Ffion Jon, sydd hefyd yn gynhyrchydd teledu ar ei liwt ei hun. Mae hi'n dadlau bod gan bobl ddwyieithog hawl i ddewis heb feirniadaeth - ddylai neb blismona'r dewis o iaith ar gyfryngau cymdeithasol, meddai.
Mae'r ddwy yn egluro eu safbwyntiau ymhellach i Cymru Fyw:
Angharad Blythe:
Mae'n fy nghorddi, yn ddyddiol, i weld Cymry Cymraeg yn postio negeseuon uniaith Saesneg ar y cyfryngau cymdeithasol.
Dwi'n berson rhyddfrydol, a dydw i ddim yn bregethwrol ynglŷn â llawer o ddim. Ond pan mae'n dod at faterion ynglŷn â'r iaith, mi ydw i'n credu yn gryf fod gan bawb ohonom ddyletswydd i helpu'r Gymraeg os ydan ni am ei gweld hi'n goroesi.
Mae'n anodd gen i gredu y bydda 'na neb yn ei iawn bwyll am weld yr iaith Gymraeg yn marw, ond wrth sgrifennu statysau yn Saesneg (neu wrth beidio â defnyddio gwasanaethau Cymraeg yn y twll yn y wal, neu wrth y til hunanwasanaeth yn yr archfarchnad) dyna sy'n digwydd.
Mae ymwrthod â'r cyfle i'w defnyddio hi ym mha bynnag ffordd fedrwn ni, yn gyfystyr â'i hesgeuluso hi.
Wrth gwrs fod gan bawb ohonan ni'r hawl i gyfathrebu ym mha bynnag iaith 'dan ni isio, ond ar yr un pryd, mae'n rhaid inni sylweddoli fod y Gymraeg mewn lle mwy bregus na'r Saesneg. Mae hi angen sylw. Mae ganddi anghenion arbennig. Does yna ddim dadlau efo hynny - mae'n ffaith.
Felly - o ddilyn yr egwyddor honno i'r pen - os ydan ni'n malio am y Gymraeg, yna mae'n gwneud synnwyr inni roi mwy o sylw iddi na'r Saesneg; drwy ei choleddu [= cherish] , a'i bwydo a'i dyfrio.
Wedi'r cwbl, fel pobl ddwyieithog, rydan ni'n gwybod fod iaith yn fwy na chyfrwng cyfathrebu yn unig. Mae iaith yn rhan o'n hunaniaeth ni. Mae hi'n ein gwneud ni yn bwy ydan ni, a phwy ydy'n plant ni, a phlant ein plant ni.
Dw i'n dallt nad ydi pawb yn gyfforddus wrth sgrifennu yn y Gymraeg - hyd yn oed os ydan ni'n Gymry glân gloyw ac yn cyfathrebu yn y Gymraeg ar lafar bob dydd.
Ond does affliw o otsh am safon iaith neb mewn gwirionedd. Ei defnyddio hi sy'n bwysig - bob dydd ac ymha bynnag ffordd y medrwn ni.
Mi fentra'i ddweud nad oes neb call yn mynd i farnu iaith ysgrifenedig neb ar y gwefannau cymdeithasol... ac os ydach chi'n un o'r plismyn iaith 'na - gwae chi - ia, gwae chi. Dim ond wrth annog pobol, ac nid drwy farnu, y bydd y Gymraeg yn goroesi.
Dwinna ar fai. Wrth gwrs fy mod i. Weithiau mae'n haws derbyn nad ydi cwmni yn cynnig gwasanaethau Cymraeg, a bodloni ar gyfathrebu efo'r cwmni dan sylw yn Saesneg.
Mae'n cymryd amser i lythyru a chwyno. Mae'n cymryd egni i fynychu cyfarfodydd am ddyfodol yr iaith, i fynychu ralis ac i brotestio'n ddi-baid.
Ond mi fedar pawb ohonan ni gyfrannu, drwy wneud y pethau bychain. Dechrau pob sgwrs yn Gymraeg, ble bynnag yr ydan ni yng Nghymru, ond hefyd ar y ffôn, ac ar y gwefannau cymdeithasol. Ac os nad ydi'r person arall yn deall Cymraeg, yna mi fydd wedi clywed neu weld yr iaith, a bydd y weithred honno - ynddi'i hun - wedi hyrwyddo'r Gymraeg fel iaith fyw, fywiog.
Nid pregethu ydw i, ond ar y llaw arall, mi ydw i'n awyddus i agor y drafodaeth, gan obeithio y bydd hynny'n gwneud i bobl feddwl ddwywaith cyn troi i'r Saesneg am "fod pawb yn dallt Saesneg".
Achos, o ddilyn yr egwyddor honno i'w phen draw - waeth inni gyd roi'r ffidil yn y to rŵan, ddim, ac anghofio'r Gymraeg yn llwyr.
Ffion Jon:
O ran egwyddor, dwi ddim eisiau i neb ddweud wrtha' i ym mha iaith i sgwennu ynddi ar Facebook - mi wna' i fel unigolyn ddewis ym mha iaith dwi'n sgwennu, ac mae hynny'n bwysig.
Mae'n mynd nôl i'r busnes o blismona iaith. Mae pobl yn gallu bod yn reit
self-conscious
o'u Cymraeg a dwi'n meddwl bod Facebook a'r cyfryngau cymdeithasol yn gyffredinol wedi bod yn wych o ran y Gymraeg achos mae pobl yn defnyddio ffordd lafar i sgwennu arnyn nhw.
Dydi Nghymraeg i ddim yn berffaith o bell ffordd ond pan dwi'n sgwennu rhywbeth yn sydyn dwi ddim yn
checio
bod y sillafu a'r gystrawen yn iawn achos yn reit aml mae rhywun yn ymateb ar y pryd, does dim amser i feddwl am Gymraeg cywir.
Os wyt ti'n dechrau dweud wrth bobl am sgrifennu yn Gymraeg a bod yn rhaid iddyn nhw bostio yn Gymraeg mae'n mynd nôl i'r peth yna bod pobl yn meddwl bod rhaid iddyn nhw sgwennu yn gywir.
Dyna ydi'r peth neis am fod yn ddwyieithog, bod gan rywun y dewis.
Weithiau dydi ffraethineb [ = wit] ddim yn cyfieithu ac felly mae rhywun yn ymateb yn Saesneg os ydi'r post yn Saesneg.
Dyna sy'n dda am gyfryngau cymdeithasol - dim arholiad ysgol ydi o, nid sgrifennu mewn ebost swyddogol wyt ti ond sgrifennu'n ffraeth a chael laff.
Unwaith rwyt ti'n dechrau efo plismona pa iaith mae rhywun yn ei ddefnyddio yna ti'n sbwylio'r cyfrwng.
Dydi pobl ddim yn cymdeithasu yn y pyb dim mwy - hwn ydi ein pyb newydd ni. Taset ti'n mynd lawr i'r pyb fyse neb yn cywiro dy iaith di neu'n dweud wrthat ti pa iaith i'w siarad felly pam ei wneud o ar Facebook?
Dwi yn gweld y pwynt ehangach mae Angharad yn ei wneud: os na wnawn ni ddefnyddio'r Gymraeg mae presenoldeb yr iaith ar bethau fel Facebook yn diflannu.
Mae wedi gwneud i fi feddwl cyn postio y dylwn i ei roi yn Gymraeg oherwydd bod ehangu presenoldeb y Gymraeg yn bwysig.
Ond mae'r ffaith fod gynnon ni'r dewis yr un mor bwysig - mae cael y dewis yn fraint a does gan ddim un unigolyn arall yr hawl i ddeud wrthoch chi pa iaith i'w dewis.
Y peth pwysicaf ydi bod pawb yn teimlo'n hyderus i sgwennu ynddo fo, dim ots os ydi o'n gywir. Peidiwch â bod ofn defnyddio'r Gymraeg!
Dydi'r ffaith mod i'n sgwennu yn Saesneg weithiau ddim yn golygu bod y Gymraeg yn golygu dim llai imi - Cymraeg ydi'n iaith gyntaf, dwi'n byw mewn ardal Gymraeg er mwyn i mhlant i gael addysg Gymraeg - mae hynny'n holl bwysig imi ond os dwi eisiau sgwennu bob dim yn Saesneg ar Facebook am gyfnod, yna fy newis i ydi hynny.
