Cynefin: Castell Newydd Emlyn a hanes y Wiber

Os nad ydych chi wedi edrych ar y gyfres wych 'Cynefin' (S4C am 8 bob nos Sul), mae'n werth gwneud. Dyma stori ddychrynllyd gwiber Castell Newy'.

Nodiadau

Lle bynnag ewch chi rownd ffor' hyn....

osgoi'r enw "wiber", math o ddraig fu unwaith yn codi ofn dychrynllyd ar drigolion Castell Newydd Emlyn.

.....ar lannau afon Teifi

Diwrnod ffair haf oedd hi.....cwympodd cysgod dros y dre

gwelon nhw wiber yn glanio ar dŵr y castell

yn taranu ac yn fflachio, yn chwifio ei adenydd, ac yn gwneud beth bynnag mae gwiberod yn wneud..

Dyna ddiwedd y ffair a diwedd y dre 'fyd (= hefyd) oni bai am un milwr dewr....

...tynnu ei ddillad i gyd - sa i'n gwybod pam bod yn noeth yn bwysig, ond mae fe yn y straeon i gyd..

...anelu am y wiber...

Roedd croen y bwystfil yn galed...oni bai am un darn meddal - ei fotwm bol

Aeth y bwled yn syth trwy ganol y wiber, ac aeth e o'i go', yn sgrechen a fflapio ei adenydd tan ddaeth e lawr at y Teifi i farw.

Am ddyddiau, medden nhw, doedd dim posib yfed dŵr y Teifi na physgota. Roedd gwaed a gwenwyn (=poison) wedi'i lygru (=contaminated) cymaint....mae'n stori tylwyth teg, siŵr o fod, ond lawr y lôn yn Llandysul, mae 'na labordy (laboratory) arbennig iawn, un o'r goreuon yn y byd am wneud gwrth-wenwyn (anti-venom).

Rhywbeth yn y dŵr, mae'n rhaid.