Hunaniaeth a Chymreictod

Hunaniaeth genedlaethol Cymru yw Cymreictod. Ar ei ffurf symlaf mae'n golygu hunaniaeth bod yn un o'r Cymry a gwladgarwch tuag at Gymru, ond yn aml mae hefyd yn gysylltiedig â'r Gymraeg a chenedlaetholdeb Cymreig.

Yn yr Arolwg Llafurlu 2001, (y Swyddfa Ystadegau Gwladol), disgrifiodd 60% o ymatebwyr yng Nghymru eu hunain fel Cymry yn unig, a 7% fel Cymry a chenedligrwydd arall.

(Wicipedia)

“Beth yw canfyddiad pobol Cymru?”

“Glaw, defed, mynyddoedd.”

“Pan mae pobol yn meddwl am Gymru, maen nhw’n meddwl am wlad ddiflas, dlawd, wlyb, dan y fawd. Gwlad wedi ei choncro……Ond mae’r gwrthwyneb yn wir, mewn gwirionedd, tydi?”

“Y Saeson sydd wedi cael eu gorchfygu [=defeat] dro ar ôl tro, a’r rheswm maen nhw’n dal dig at y Cymry ydi ein bod ni wedi llwyddo i beidio â chael ein concro – wedi mynnu cadw ein hiaith a’n diwylliant ein hunain.”

Dadeni, Ifan Morgan Jones

Nation.Cymru

Cynhaliodd y gwasanaeth newyddion a materion cyfoes Nation.Cymru arolwg o agweddau ei ddarllenwyr tuag at hunaniaeth a gwleidyddiaeth Gymreig yn ddiweddar, ac dyma'r canlyniadau (erthygl Saesneg):

• Cadw'r iaith Gymraeg oedd y ffordd orau o sicrhau parhad hunaniaeth Gymreig, yn ôl darllenwyr Nation.Cymru

• Daeth cryfhau sefydliadau dinesig Cymru (e.e. y Cynulliad) yn ail agos

• Llenyddiaeth, cerddoriaeth a threftadaeth Cymru oedd yr elfennau nesaf ar y rhestr 

Dim ond lleiafrif bach oedd o'r farn y dylid sicrhau bod mwyafrif o boblogaeth Cymru yn cael eu geni a'u magu yng Nghymru.

Roedd 77% o blaid aros yn yr Undeb Ewropeaidd.

Y cyfansoddiad 

• Annibyniaeth i Gymru oedd blaenoriaeth y rhan fwyaf, ond daeth troslgwyddo mwy o bwerau i'r Cynulliad yn ail agos

Cymerodd bron i 1,000 o ddarllenwyr ran.

 


Cymreictod ac ethnigrwydd yn ôl y Cyfrifiad

Nododd dwy ran o dair o breswylwyr Cymru (2.0 miliwn) eu bod yn Gymry yn 2011. 

O'r rhain, nododd 218,000 ohonyn nhw eu bod yn ystyried eu hunain yn Brydeinwyr hefyd.
Nododd 424,000 eu bod yn Saeson a 519,000 eu bod yn Brydeinwyr yn unig.

Dywedodd Peter Stokes, Rheolwr Cynllunio Ystadegol y Cyfrifiad: "Rhondda Cynon Taf oedd â'r gyfran uchaf o breswylwyr a nododd fod ganddynt hunaniaeth Gymreig yn unig, 73%, gyda Merthyr Tudful yn dynn ar ei sodlau.

"Merthyr Tudful oedd â'r gyfran isaf o bobl â hunaniaeth Seisnig, 4% neu Seisnig a Phrydeinig, llai nac 1%."

Cyfrifiad 2011 oedd y cyntaf i gasglu data ar hunaniaeth genedlaethol yn y ffordd yma.

Cafodd Cyfrifiad 2001 ei feirniadu am nad oedd y ffurflenni'n cynnwys blwch y gallai pobl ei dicio i nodi eu bod yn Gymry.

Ethnigrwydd

Yn 2011, roedd 96 % (2.9 miliwn) o breswylwyr Cymru yn wyn, gostyngiad o 2% o gymharu ag amcangyfrif 2001, sef 98% (2.8 miliwn). Ar gyfer 2001 a 2011, roedd canran uwch yn y grŵp hwn nag yn unrhyw un o ranbarthau Lloegr.

Yn 2011, dywedodd 2.2% eu bod yn Asiaidd (0.6% Indiaidd, 0.4% Chineaidd, 0.4% Pacistanaidd, 0.3% Bangladeshaidd a 0.5% Asiaidd arall).

Dywedodd 0.6% eu bod yn Affricanaidd, Caribiaidd, neu ddu arall, tra bod 1% yn dweud eu bod o dras gymysg.

 (BBC Cymru Fyw)