Hirddydd haf

Y Man a'r Lle

Mae Coleg Ceredigion i dderbyn grant o £300,000 oddi wrth Llywodraeth Cymru yn benodol i ddatblygu Canolfan Gymraeg aml bwrpas yn Aberteifi.

Caiff Canolfan “Y Man a’r Lle” ei hadeiladu ar gampws y coleg yn Aberteifi gan greu canolbwynt i weithgareddau addysgiadol, cymdeithasol a diwylliannol cyfrwng Cymraeg.

Bydd y Ganolfan yn fodd i gryfhau isadeiledd Cymraeg y dref i alluogi pobl a busnesau lleol i fedru cynnig y gwasanaethau fydd eu hangen i gynnal a chefnogi mentrau newydd fel Castell Aberteifi i’r dyfodol.

Bydd y Ganolfan yn cynnig:

• cartref sefydlog i fudiadau cyfrwng Cymraeg yn y dref gan hwyluso rhannu arfer dda a rhwydweithio;
• man cyfarfod anffurfiol y gall y gymuned a myfyrwyr y coleg fwynhau;
• canolfan bwrpasol a fydd yn galluogi myfyrwyr i ymgymryd a hyfforddiant galwedigaethol mewn meysydd megis arlwyo ac estyn croeso;
• canolfan lle gellir cynnal y gweithgaredd cymdeithasol a diwylliannol cyfrwng Cymraeg sydd yn rhan o raglen Gymraeg y coleg i fyfyrwyr a disgyblion ysgol;
• syrjeri cyngor busnes i fusnesau lleol i dderbyn cyngor a chyfarwyddid ar ddefnyddio’r Gymraeg yn y gweithle.

Dywedodd pennaeth y coleg, Jacqui Weatherburn “Yr ydym wrth ein bodd o dderbyn yr arian yma. Bydd y Ganolfan yn creu canolbwynt amlwg i weithgaredd cyfrwng Cymraeg a dwyieithog yn Aberteifi gan gryfhau statws y Gymraeg yn y dref a’r ardaloedd cyfagos. Mae’n gyfle gwych i rannu gwaith gwobrwyedig Coleg Ceredigion ym maes dwyieithrwydd a’r iaith Gymraeg gyda’r gymuned ehangach.”

Dywedodd y Prif Weinidog, Carwyn Jones am y buddsoddiad: “Rwy’n falch iawn o allu cyhoeddi y caiff chwech o Ganolfannau Cymraeg newydd eu creu ledled Cymru gyda chymorth mwy nag £1.5m o gyllid cyfalaf. Cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg mewn bywyd bob dydd sydd wrth wraidd gweledigaeth Bwrw Mlaen. Bydd datblygu’r canolfannau amlbwrpas ac ardaloedd dysgu hyn yn chwarae rôl allweddol i’r perwyl hwn.

“Bydd y canolfannau hyn yn cynnig pob math o gyfleoedd i bobl o bob oedran ddefnyddio, ymarfer a mwynhau’r iaith ar lawr gwlad.  Rydym eisoes wedi gweld canolfannau cyffrous yn cael eu datblygu ledled Cymru drwy’r Grant Buddsoddi Cyfalaf, gan ddangos ein hymrwymiad i weld yr iaith yn ffynnu yn ein cymunedau. Rwy’n edrych ymlaen at weld sut bydd y chwe phrosiect rwy’n eu cyhoeddi heddiw yn datblygu dros y misoedd i ddod.”

Parch

Bydd cyfres ddrama gyntaf Fflur Dafydd yn dechrau nos Sul, 31 Mai ar S4C – cyfres ddwys ac ysgafn fydd yn ein harwain ar siwrnai ddirdynnol.

Mae Fflur wedi hen ennill ei phlwyf fel awdur, ac wedi cipio’r Fedal Ryddiaith a Gwobr Goffa Daniel Owen yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Mae hi hefyd yn gyfansoddwraig, darlithydd a chantores.

Ficer yw prif gymeriad Parch, Myfanwy Elfed, ond er hynny nid drama am grefydd yw’r gyfres yn ôl Fflur Dafydd, sy’n wreiddiol o Landysul ond sydd bellach yn byw yng Nghaerfyrddin.

“Mae Myfanwy’n fenyw ac yn fam gyntaf, ac yn ficer wedyn. Mae stori Myfanwy’n nodweddiadol o hanes nifer o ferched, sy’n ceisio’u gorau i fagu teulu tra’n gwneud cant a mil o bethau eraill,” dywed Fflur sy’n 36 oed, ac yn fam i ddwy o ferched, dwy a phedair oed.

Pan dderbynia Myfanwy newyddion fod ganddi gyflwr ar ei hymennydd, mae ei hagwedd tuag at fywyd yn newid. Mae’n edrych ar y byd mewn modd gwahanol, a chaiff ei pherthynas â’i theulu ei siglo.

Ond er bod y testun yn dywyll a dwys, nid yw’r ddrama yn un drom, yn ôl Fflur. Mae’r newidiadau yn ymennydd Myfanwy’n golygu ei bod yn cael rhithiau difyr a lliwgar, ac mae hyn yn aml yn arwain at olygfeydd mwy ysgafn.

“Mae’n anodd rhoigenrear fy ngwaith, ond dwi’n hoff o gyfuno’r real a’r swreal,” meddai Fflur. “Mae cymeriadau Parch i gyd â rhyw elfen absẃrd yn perthyn iddynt.”

Teimla Myfanwy fod y byd yn ei herbyn; mae ei pherthynas â’i gŵr a’i phlant yn fregus, ac nid yw’n gallu rhannu’r newydd am ei hafiechyd gyda nhw. Mae Myfanwy yn cwestiynu pwrpas bywyd, ac yn agosáu at ymgymerwr y pentre’, Eurig.

Mae Fflur ei hun yn briod ag Iwan sy’n ymgymerwr, ac mae wedi bod yn cydweithio’n agos gyda ficer go iawn wrth lunio’r gyfres, sef ficer o blwyf Llanddulas a Llysfaen.

“Mae cael adborth fy ngŵr  Iwan, a’r Parchedig Manon Ceridwen James, wedi bod yn hanfodol wrth greu’r ddrama. Mae’r ficer a’r trefnwr angladdau yn ffigyrau mor allweddol mewn cymdeithas, yn enwedig wrth gynorthwyo pobl i ddod i delerau â galar, ac mae hi’n bwysig iawn fod hynny’n cael ei bortreadu’n gywir ar y sgrin.”

Ond pwy fydd yn cynnig cysur i Myfanwy yn ystod y cyfnod anodd hwn? Cawn wylio hynt a helynt Myfanwy bob nos Sul, wrth iddi hi gwestiynu ei ffydd, a’i pherthynas â’i theulu a’i ffrindiau.