Croeso!

Blog ar gyfer pobl sy'n dysgu Cymraeg yn ardal Aberteifi yw hwn. Mae'n cynnwys adnoddau ac erthyglau sy'n berthnasol i'n dosbarthiadau sgwrsio. Byddwn ni'n trafod ystod eang o destunau yn ystod y flwyddyn (garddio, byd y natur, byd busnes a gwaith, hanes lleol, coginio, tafodiaith, barddoniaeth i enwi ond rhai o'r pynciau) gan edrych ar wahanol fathau o'r iaith. Croeso i bawb sydd am ddatblygu eu sgiliau Cymraeg.

Monday 16 December 2013

Stori'r Geni yn y Llyfrgell Genedlaethol

Nadolig llawen i chi i gyd!

Os ewch chi i Aberystwyth cyn y Nadolig, byddai'n werthchweil mynd i'r Llyfrgell Genedlaethol i weld arddangosfa arbennig (erthygl wreiddiol yma).

"A hithau ar drothwy’r Nadolig, mae modd i ymwelwyr â’r Llyfrgell Genedlaethol weld ymddangosiad cyntaf stori’r Geni yn yr iaith Gymraeg.
Llyfr Coch Talgarth
Llyfr Coch Talgarth

Ers mis Hydref, bu ymwelwyr ag Aberystwyth yn mwynhau’r cyfle prin i weld trysorau cynnar llawysgrifol y Gymraeg ochr-yn-ochr â’i gilydd am y tro cyntaf, a hynny yn arddangosfa’r 4 Llyfr: Eiconau Cymraeg Ynghyd. Seren y sioe yw Llyfr Coch Hergest, sydd ar fenthyg o Goleg Iesu Rhydychen, ac sy’n cynnwys trysorau llenyddol seciwlar y Gymraeg, gan gynnwys Canu Llywarch Hen a’r Mabinogi. Ysgrifennwyd rhannau helaeth o Lyfr Coch Hergest rhwng tua 1382 a 1410 gan ŵr o’r enw Hywel Fychan ap Hywel Goch o Fuellt, a hynny ar gyfer noddwr o’r enw Hopcyn ap Tomas ab Einion o Ynysforgan, ger Abertawe. Ond nid dyna’r unig Lyfr Coch sydd yn arddangosfa’r Llyfrgell Genedlaethol eleni.

Lluniwyd Llyfr Coch Talgarth yntau ar drothwy Gwrthryfel Glyndŵr, eto gan Hywel Fychan, ond y tro hwn ar gyfer Rhys ap Thomas ab Einion, brawd i noddwr Llyfr Coch Hergest. Testunau crefyddol a geir yn y gyfrol femrwn o Dalgarth, ac mae’n llai o faint na’i chyfnither fawreddog o Hengwrt. Ar gyfer arddangosfa’r 4 Llyfr, agorwyd Llyfr Coch Talgarth i ddangos cyfieithiad i’r Gymraeg o hanes ymweliad Gabriel â Mair, hanes a gofnodir ym mhennod gyntaf yr Efengyl yn ôl Luc. Credir mai dyma’r copi cynharaf a erys o hanes y Geni yn y Gymraeg, wedi ei ysgrifennu ymron i ddwy ganrif cyn cyhoeddi Testament Salesbury a Beibl William Morgan.

Gobaith y Llyfrgell yw y bydd ymwelwyr â’r arddangosfa yn ceisio darllen geiriau’r llawysgrif, ac i’w cynorthwyo i wneud hynny, cyhoeddir y testun isod (wedi ei ddiweddaru rhyw ychydig):
Rhybudd Gabriel i Fair
Rhybudd Gabriel i Fair

Rhybudd Gabriel at Fair, pan ddisgynnodd Iesu Grist yn ei bru:
Fe anfonwyd Gabriel angel, gan Dduw, i ddinas Galilea, yr hwn oedd ei enw Nazareth, at wyry briod i ŵr, yr hwn oedd ei enw Joseff o lwyth Dafydd (sef yw hynny o dylwyth Dafydd). Ac enw y forwyn oedd Mair. A myned i mewn a oruc [wnaeth] yr angel ati, a dywedyd wrthi,

“Henffych well Fair, gyflawn o ras, y mae yr Arglwydd gyda thi. Bendigedig wyt ti ymhlith y gwragedd …”

Maredudd ap Huw

No comments:

Post a Comment